تغذیه مناسب برای سالمندان بسیار اهمیت دارد. با پیر شدن، نیاز بدن به انرژی و مواد مغذی افزایش می‌یابد. بنابراین، انتخاب غذای مناسب برای سالمندان بسیار حائز اهمیت است. غذاهایی که غنی از پروتئین، ویتامین‌ها و مواد معدنی هستند، می‌توانند به حفظ سلامتی و پیشگیری از بیماری‌ها کمک کنند. همچنین، میزان مصرف مایعات کافی نیز برای جلوگیری از کمبود آب بدن ضروری است. در بخش‌های بعدی، درباره مواد غذایی ضروری که باید در رژیم غذایی سالمندان وجود داشته باشد، صحبت می‌کنیم.
مواد غذایی مورد نیاز برای سالمندان
مواد غذایی مورد نیاز برای سالمندان شامل غلات، میوه‌ها و سبزی‌ها، لبنیات، پروتئین‌ها، ویتامین‌ها و مایعات هستند. این مواد غذایی باید در رژِیم غذایی سالمندان وجود داشته باشد تا سلامت آنان به خطر نیفتد. در بخش زیر به برخی از مواد غذایی مهم و ضروری برای سالمندان اشاره می‌کنیم.
غلات
غلات شامل انواع نان به ویژه نان سبوس‌دار، برتج، ماکارونی، سیب‌زمینی و… است. غلات باید در رژیم غذایی سالمندان به اندازه کافی وجود داشته باشد تا نیاز بدن برای ادامه فعالیت‌های روزمره تامین گردد.
میوه و سبزی
انواع میوه‌ها و سبزی‌ها باید در رژیم غذایی سالمندان وجود داشته باشد تا نیاز بدن به ویتامین‌ها تامین گردد. سالمندان باید در طول روز حداقل 2 واحد از انواع میوه‌ها و 3 واحد از انواع سبزی‌ها را مصرف کنند.
لبنیات
لبنیات شامل شیر، ماست، پنیر، کشک و دوغ است. مواد غذایی که در لبنیات وجود دارد تامین کننده بخشی از پروتئین، کلسیم، فسفر و دیگر مواد مغذی است. مصرف 2 تا 3 واحد از انواع لبنیات در رژیم غذایی سالمندان توصیه می‌شود.
پروتئین
با بالا رفتن سن علاوه بر کاهش توده عضلانی، ذخیره پروتئین نیز در بدن کاهش پیدا می‌کند. بنابراین، لازم است میزان مشخصی از پروتئین در رژیم غذایی سالمندان وجود داشته باشد تا نیاز بدن به پروتئین تامین گردد. طبق آنچه که متخصصان می‌گویند، بهتر است 40 تا 60 درصد از انرژی دریافتی روزانه افراد سالمند از پروتئین‌ها باشد. پروتئین شامل ماهی، تخم مرغ، گوشت قرمز، انواع حبوبات و انواع مغزها هستند.
مایعات
مصرف آب کافی در دوران سالمندی بسیار مهم است و کمبود آب می‌تواند مشکلاتی را به وجود آورد. این موضوع می‌تواند منجر به افزایش مشکلاتی مانند عفونت دستگاه ادراری، تنفسی، زخم‌های بستر و یبوست شود. برای جلوگیری از کمبود آب در سالمندان، این موارد را رعایت کنید:
- مصرف آب کافی: توصیه می‌شود سالمندان روزانه حداقل ۶ تا ۸ لیوان آب مصرف کنند.
- مصرف مواد غذایی آب‌دار: از مواد غذایی آب دار استفاده کنید.
ویتامین‌ها
ویتامین D و ویتامین B12 از جمله ویتامین‌هایی هستند که استفاده از آن‌ها در تغذیه سالمندان بسیار مهم است.
ویتامین D: ویتامین D یکی از مواد مورد نیاز برای سلامت استخوان است. در دوران سالمندی، کمبود تماس مستقیم با نور خورشید و کاهش توانایی پوست در ساخت ویتامین D باعث می‌شود که سالمندان در معرض خطر پوکی استخوان باشند. برای تامین ویتامین D، سالمندان می‌توانند از منابع غذایی مانند ماهی، تخم‌مرغ، جوانه‌های گندم و لبنیات استفاده کنند.
ویتامین B12: کمبود ویتامین B12 می‌تواند منجر به مشکلاتی مانند کاهش شدید انرژی، مشکلات گوارشی (مانند نفخ، اسهال یا یبوست) و ضعف عضله‌ها شود. برای تامین ویتامین B12، سالمندان می‌توانند از منابع غذایی مانند شیر، پنیر و تخم مرغ استفاده کنند.
با افزایش سن، مشکلات جسمی بسیاری بروز پیدا می‌کنند که بخشی از آن به نوع تغذیه برمی‌گردد. برخی از این مشکلات در دروه سالمندی تغذیه و اشتهای فرد را تحت تاثیر خود قرار می‌دهد. برخی از عواملی که بر روی تغذیه سالمندان تاثیر دارند، شامل موارد زیر می‌شوند.
عوامل جسمانی
- کاهش کل انرژی مورد نیاز: با پیر شدن، نیاز بدن به انرژی کاهش می‌یابد و این می‌تواند منجر به کاهش اشتها و مصرف کمتر غذا شود.
- بیماری‌های مزمن: برخی بیماری‌های مزمن می‌توانند علاوه بر ایجاد علائم بدنی، اشتها را تحت تاثیر قرار داده و باعث کاهش مصرف غذا شوند.
- بی‌اشتهایی: کاهش اشتها می‌تواند به علت عوامل مختلفی مانند بیماری‌ها، داروهای مصرفی و تغییرات جسمانی رخ دهد.
- مشکلات گوارشی: مشکلات مربوط به گوارش مانند نفخ، اسهال یا یبوست می‌توانند باعث کاهش اشتها و مصرف کمتر غذا شوند.
- تداخل دارویی با غذاها و داروهای دیگر: برخی داروها می‌توانند اشتها را تحت تاثیر قرار داده و باعث کاهش مصرف غذا شوند.
مشکلات روحی و روانی
- افسردگی: افسردگی می‌تواند باعث کاهش اشتها و عدم علاقه به مصرف غذا شود.
- تنهایی: احساس تنهایی و عدم حضور در اجتماع می‌تواند تاثیر منفی بر اشتها داشته باشد.
مشکلات اقتصادی
درآمد کم: کاهش درآمد مالی می‌تواند باعث محدودیت در تهیه و پختن غذای مناسب شود.
کمبود امکانات برای تهیه و پختن غذای مناسب: مشکلات مالی و عدم دسترسی به امکانات لازم برای تهیه و پختن غذای متنوع و سالم می‌تواند تغذیه را تحت تاثیر قرار دهد.
نتیجه‌گیری
سوالات متداول