زونا در سالمندان بیشتر از سایر گروه‌های سنی بروز پیدا می‌کند. ویروس واریسلا زوستر که منشا این بیماری است، در سنین کودکی و جوانی اغلب سبب ایجاد بیماری می‌شود که آبله مرغان نام دارد و همه ما کم‌وبیش با آن آشنایی داریم. در واقع این ویروس پس از ابتلای افراد به آبله مرغان، ریشه‌کن نمی‌شود و به‌طور کامل بدن را ترک نمی‌کند؛ بلکه در گره‌های عصبی پوست جا خوش می‌کند و ماندگار می‌شود تا در شرایط بحرانی ضعف سیستم ایمنی باری دیگر به شکلی متفاوت فرد را درگیر کند.
علت بیماری زونا در سالمندان چیست؟
بیماری زونا در افراد سالمند خطرناک و کشنده نیست اما می‌تواند با علائم و عوارض زیادی همراه باشد. در واقع علت ایجاد این بیماری ویروس واریسلا زوستر است که موجب بیماری آبله مرغان می‌شود و برخلاف تصور به این سادگی‌ها بدن فرد را ترک نمی‌کند! این ویروس در بدن و در گره‌های عصبی پوست باقی می‌ماند و سال‌ها در دوره خاموشی سپری می‌کند؛ درواقع در تمام این سال‌ها این ویروس زنده اما غیرفعال است؛ تا اینکه در زمان پیری با توجه به ضعف سیستم ایمنی، بار دیگر حملات خود را آغاز می‌کند.
در واقع ضعف سیستم ایمنی و استرس بالای وارده به فرد سالمند دلیل اصلی بیماری زونا در افراد سالمند است. در دوران سالمندی و اغلب از سنین بالای ۵۰ سال، سیستم ایمنی میدان را خالی می‌کند تا ویروس دردناکتر از قبل هنرنمایی کند و به شکل تاول‌های پوستی خطی قرمز و ملتهب خود را نشان دهد!
توصیه می‌شود جهت پیشگیری از زونا در افراد سالمند، افراد بالای ۵۰ سال، دو دوز واکسن نوترکیب زوستر یا همان واکسن شینگریکس را تزریق کنند. این دو دوز با فاصله ۲ تا ۶ ماه تزریق می‌شوند و فارغ از اینکه قبلا به این بیماری مبتلا شده‌اید یا نه، به پیشگیری از زونا در افراد سالمند کمک می‌کنند.
بیشتر بخوانید: یبوست در سالمندان
علائم زونا در سالمندان
اگر سالمند هستید و یا سالمندی در منزل دارید، الزامی است که با علائم زونا در افراد سالمند آشنا شوید تا در صورت بروز بیماری بتوانید در کوتاه‌ترین زمان برای درمان آن اقدام کنید. اولین علائم بیماری زونا در افراد سالمند مشاهده لکه‌های قرمز روی پوست است. حدود یک هفته زمان می‌برد تا این لکه‌ها به تاول‌هایی پر از مایع تبدیل شوند.
سالمندانی که به زونا مبتلا می‌شوند دچار بثورات پوستی مشابه آنچه آبله مرغان ایجاد می‌کند، می‌شوند؛ بسیار مهم است در مواجهه با این ضایعات پوستی نگران نشوید و تصور نکنید سالمند به بیماری پوستی خطرناکی مبتلا شده است. همچنین از دیگر علائم بیماری خارش، سوزش، گزگز و مور مور شدن، درد، خستگی مفرط و غیرطبیعی و تب است. برخی افراد پیش از بروز علائم بیماری زونا، دچار سردرد نیز می‌شوند. حدود یک هفته تا ۱۰ روز زمان لازم است تا تاول‌های پوستی بهبود پیدا کرده و خشک و زرد شوند تا پوست به شکل عادی بازگردد.
به‌طور کلی اگر فرد اختلال جدی در سیستم ایمنی نداشته باشد، خطرات و عوارض زونا جدی نیست. اما در افراد دارای سیستم ایمنی ضعیف تر اوضاع سختتر می‌شود. در این افراد ممکن است ضایعات پوستی به‌موقع برطرف نشوند و عفونت کنند؛ و در نهایت ریسک ابتلا به ذات‌الریه و التهاب مغزی افزایش یابد.
همچنین امکان دارد ضایعات پوستی در صورت و اطراف چشم و پیشانی ظاهر شوند و کم شنوایی و نابینایی را در پی داشته باشند. گاها نیز سالمندان پس از ابتلا به زونا دچار دردهای عصبی دوره‌ای یا مزمن می‌شوند و این دردها به‌حدی شدید هستند که مشکلات حرکتی و ناراحتی‌های روحی ایجاد می‌کنند.
بیشتر بخوانید: کم‌تحرکی در سالمندان
روش‌های درمان زونا در سالمندان
درمان زونا در افراد سالمند به‌طور سریع و قطعی امکان‌پذیر نیست. باید فرد مبتلا دوره طبیعی بروز ویروس را که به مدت ۲ تا ۴ هفته است، سپری کند. البته در این مدت با داروهایی که پزشک تجویز می‌کند و همچنین با استفاده از کمپرس سرد و لوسیون‌ها می‌توان درد و علائم را بهبود داد. توجه کنید افرادی که واکسن شینگریکس تزریق کرده‌اند، معمولا به بیماری زونا مبتلا نمی‌شوند و حتی اگر مبتلا شوند، دوره بهبود کوتاه‌تر و بیماری خفیف‌تری را تجربه خواهند کرد.
برای درمان زونا در افراد سالمند هرچه زودتر پیگیر تشخیص و درمان بیماری باشید، بهتر است. به‌عنوان مثال ممکن است لکه‌ای ناشی از این بیماری در چشم ایجاد شود و تاخیر در درمان زونا نابینایی را در پی داشته باشد.
داروهای ضد ویروسی، پماد‌ها (علی‌الخصوص آسیکلوویر ۵ درصد و…)، لوسیون‌ها، داروهای مسکن، داروهای ضد افسردگی و آنتی هیستامین‌ها از جمله داروهای موثر در درمان زونا هستند که توسط پزشکان تجویز می‌شوند. فراموش نکنید که خاراندن پوست، نه‌تنها ضایعات را درمان نمی‌کند؛ بلکه باعث التهاب بیشتر آن‌ها می‌شود. بنابراین به‌هیچ عنوان در طی زمان بهبودی، پوست را نخارانید.
بیشتر بخوانید: سرطان پروستات در سالمندان
آیا زونا در سالمندان مسری است؟
خوشبختانه با مشاهده بثورات جای هیچ نگرانی نیست چرا که زونا به‌خوبی درمان می‌شود. خوب است بدانید این ویروس برخلاف بسیاری ویروس‌ها که می‌شناسیم، از راه هوا و تنفس منتقل نمی‌شود و تنها اگر با محتویات تاول‌ها تماس پیدا کنید، ممکن است شاهد سرایت بیماری به شکل آبله مرغان باشید.
بهتر است محل تاول‌ها را بپوشانید تا از ابتلای افراد پیرامون سالمند به آبله مرغان جلوگیری شود. توجه داشته باشید که زنان باردار، کودکان و افراد دارای ضعف ایمنی (بیماران سرطانی، بیماران مبتلا به HIV و…) نباید به‌هیچ عنوان تماسی با فرد مبتلا به زونا داشته باشند. همچنین شایان ذکر است که بیماری قبل از بروز ضایعات پوستی و بعد از خشک و زرد شدن آن‌ها سرایت نمی‌کند.
نتیجه‌گیری
در این نوشته به‌طور جامع و کاربردی با علل، علائم و روش‌های درمان زونا در افراد سالمند آشنا شدیم. معمولا در سنین بالا سیستم ایمنی ضعیف تر می‌شود و به‌همین علت بیماری زونا فرصت بروز پیدا می‌کند. بنابراین اگر بر صورت، شکم، سینه، گردن، پشت و یا قسمت‌های دیگر بدن فرد بثورات (تغییر در بافت و رنگ پوست) مشاهده کردید و علاوه‌بر تاول‌ها، خارش، سوزش، گزگز و تب نیز گریبانگیر سالمندتان شد، نگران نباشید. از پزشک کمک بگیرید و به‌خوبی از ایشان مراقبت کنید. خوشبختانه زونا کشنده نیست و با هوا سرایت نمی‌کند.