سوء تغذیه در سالمندان به وضعیتی اشاره دارد که در آن برنامه غذایی فرد نتوانسته مقدار کافی و متعادلی از مواد مغذی را فراهم کند. این مشکل به دلیل کمبود مواد مغذی رخ می‌دهد. در صورتی که فرد سالمند مقدار کافی از پروتئین، ویتامین، مواد معدنی و کالری را دریافت نکند، منجر به کاهش وزن، ضعف عمومی، ضعف در عضلات، کاهش سطح ایمنی بدن و دیگر مشکلات می‌شود. در این نوشته، به بررسی علل سوء تغذیه و علائم آن در سالمندان می‌پردازیم.
علل سوء تغذیه در سالمندان
بروز سوء تغذیه در افراد سالمند به دلایلی همچون وجود بیماری‌ها، سبک زندگی و وقایعی که در طول زندگی او رخ داده است، بستگی دارد. عدم توجه به وعده‌های غذایی، بی‌اشتهایی یا از دست دادن اشتها، مصرف برخی داروها، مشکلات دهان و دندان، اختلالات گوارشی و عدم جذب مواد مغذی و… از جمله این دلایل هستند.
بیشتر بخوانید: تشخیص آلزایمر در سالمندان
عدم توجه به وعده‌های غذایی
برخی از سالمندان تمایلی به مصرف غذا ندارند و به آن اندازه‌ای که باید غذا نمی‌خورند. همین موضوع می‌تواند موجب سوء تغذیه در این افراد شود.
بی‌اشتهایی یا از دست دادن اشتها
عوامل متعددی مانند مشکلات روحی و جسمی، تنهایی و… می‌توانند موجب بی‌اشتهایی سالمند شود یا حتی در برخی موارد باعث پرخوری عصبی و اشتهای کاذب در آنان گردد.
مصرف دارو
یکی از دلایل سوءتغذیه در سالمندان، مصرف برخی از داروها است. بسیاری از سالمندان به دلیل بیماری از داروهای مختلفی استفاده می‌کنند، بعضی از این داروها موجب بی‌اشتهایی در فرد سالمند می‌شوند. برخی از داروهای مصرفی نیز با ایجاد اختلال در هضم غذا موجب سوء تغذیه در فرد سالمند می‌گردند.
مشکلات دهان و دندان
مشکلات دهان و دندان در سالمندان، می‌تواند از دلایل سوء تغذیه باشد. بیشتر سالمندان دندان‌های خراب، کشیده شده یا دندان‌های مصنوعی دارند و در خوردن و جویدن برخی از غذاها دارای مشکل هستند. همین موضوع موجب می‌شود از مصرف بعضی از غذاها و میوه‌ها پرهیز کنند. مشکلات لثه و بیماری‌های دهان و دندان نیز در این سن شایع است. تمام این عوامل، نقش زیادی در عدم رسیدن مواد مغذی و مهم به بدن می‌شوند.
بیشتر بخوانید: بیماری های روانی شایع در سالمندان
ناتوانی در آماده سازی غذا
سالمندانی که تنها زندگی می‌کنند و بیمار هستند، ممکن است توانایی پخت و پز غذا را نداشته باشند. همین موضوع موجب می‌شود از غذاهای تکراری و مانده، کم کالری و فست فودی استفاده کنند. این امر می‌تواند در طولانی مدت موجب بروز سوء تغذیه در این افراد شود.
اختلالات گوارشی و عدم جذب مواد مغذی
در برخی موارد با اینکه فرد سالمند به خوبی غذا می‌خورد و تمام مواد غذایی مفید و مغذی در رژیم غذایی او وجود دارد، دچار سوء تغذیه می‌شود. برخی از اختلالات گوارشی می‌تواند دلیل عدم جذب مواد مغذی و سوء تغذیه در سالمندان شود. یکی از این اختلالات، کرون سلیاک است که جذب مواد مغذی را مختل می‌کند.
اعتیاد داشتن به الکل
اعتیاد به الکل یکی از دلایل سوء تغذیه در افراد میانسال است. مصرف زیاد از حد الکل موجب اختلال در جذب پروتئین و بعضی از مواد غذایی مهم و ضروری به بدن می‌شود.
علائم سوء تغذیه در سالمندان
سوء تغذیه در افراد سالمند دارای علائم و نشانه‌هایی است که به مهم‌ترین آن‌ها اشاره می‌کنیم.
- کاهش یا افزایش بیش از حد وزن و توده بدن: سالمندان ممکن است تغییرات نامتعادلی در وزن خود را مشاهده کنند. افزایش یا کاهش بیش از حد وزن می‌تواند نشانه کمبود مواد مغذی و سوء تغذیه باشد.
- خستگی: سالمندان دارای سوء تغذیه ممکن است احساس خستگی و کاهش سطح انرژی کنند.
- عدم تمرکز حواس: سوء تغذیه می‌تواند تمرکز و توجه سالمند را تحت تاثیر قرار دهد. کمبود مواد مغذی مهم مانند ویتامین‌ها و مواد معدنی عملکرد مغز را دچار اختلال می‌کند و عدم تمرکز و کاهش حافظه را به وجود می‌آورد.
- مشکلات پوست و مو: سالمندانی که سوء تغذیه دارند، ممکن است مشکلات پوست و مو مانند ریزش مو، خشکی پوست، ترک و زبری پوست داشته باشند.
- گودی چشم: سوء تغذیه می‌تواند باعث کاهش قوت بینایی و گودی چشم شود. ( کمبود مواد مغذی مهم مانند ویتامین A می‌تواند موجب مشکلات مرتبط با بینایی گردد.)
- تاخیر در التیام و بهبود زخم‌ها: سوء تغذیه می‌تواند فرآیند التیام و بهبود زخم‌ها را به تاخیر بیاندازد. کمبود پروتئین، ویتامین C و روی می‌تواند روند التیام زخم‌ها را کند کند.
- افسردگی: سوء تغذیه می‌تواند عوارض روانی نیز داشته باشد و به افسردگی و کاهش روحیه منجر شود.
بیشتر بخوانید: آزمایش ها و چکاپ های سالمندان
نتیجه‌گیری
سوء تغذیه در سالمندان، به علت عدم دریافت کافی و متعادل مواد غذایی و مفید رخ می‌دهد. بی‌اشتهایی یا از دست دادن اشتها، مصرف برخی داروها، مشکلات دهان و دندان، ضعف و ناتوانی در آماده سازی غذا، اعتیاد داشتن به الکل و… از جمله دلایل ایجاد سوء تغذیه هستند.
سوالات متداول
بله، یکی از دلایل سوء تغذیه مشکلات گوارشی است که نیاز به بررسی توسط پزشک متخصص دارد.
بله. مصرف برخی از داروها می‌تواند یکی از دلایل احتمالی سوء تغدیه در میانسالان باشد.
بله. اگر از دست دادن وزن یا کاهش وزن، بیش از حد باشد، می‌تواند از دلایل سوء تغذیه باشد.
کاهش یا افزایش بیش از حد وزن، خستگی مداوم، تمرکز نداشتن، گودی چشم، تاخیر در التیام و بهبود زخم‌ها، مشکلات پوست و مو و افسردگی.